lục ngôn - tứ ác

 https://www.facebook.com/huynhchuonghung/posts/pfbid0381D3bHDo4aiQyoCcNtMY1t6725kaZdvVAF1SgLVxucHARx1uFAzz59pbfzye7kKcl?__cft__[0]=AZVwouezz7434wp4DwN1_WuMbqBk_mpyJYW-c3MBjR87KH0kvTUVu4Yaf2FYi9tQb51-H6uPZ5c1t6OthA6pbkS1TSXST2kfg-SZz763sx6oaEiihlzC-vkjdqZtypgZBv7tnUqX7Ywu1os2I6w_tWIBR-jpDeZ9Eau0QPpsUR5MiA&__tn__=%2CO%2CP-R

Khổng Tử hỏi rằng: ‘Này anh Do, anh đã nghe qua sáu đức và sáu điều che lấp chưa?

Tử Lộ đáp rằng: ‘Thưa chưa.’

‘Ngồi đó, ta nói cho con nghe. Ham chuộng đức nhân mà không ham học, thì bị che lấp bởi sự ngu muội. Ham chuộng hiểu biết mà không ham học, thì bị che lấp bởi tính phóng đãng. Ham chuộng điều trung tín mà không ham học, thì bị che lấp bởi sự tổn hại. Ham chuộng ngay thẳng mà không ham học thì bị che lấp bởi sự hà khắc khô cứng. Ham chuộng dũng mãnh mà không ham học, thì bị che lấp bởi dễ gây rối phạm thượng. Ham chuộng sự cứng cõi mà không ham học, thì bị che lấp bởi tính cuồng bạo.

Tử viết: Do dã. nhữ văn lục ngôn lục tế hĩ hồ?

Đối viết: ‘Vị dã.’

‘Cư, ngô ngứ nhữ. Hiếu nhân bất hiếu học, kì tế dã ngu. Hiếu trí bất hiếu học, kì tế dã đãng. Hiếu tín bất hiếu học, kì tế dã tặc. Hiếu trực bất hiếu học, kì tế dã giảo. Hiếu dũng bất hiếu học, kì tế dã loạn. Hiếu cương bất hiếu học, kì tế dã cuồng.

Tử Trương hỏi Khổng Tử: ‘Như thế nào thì có thể đảm đương chính sự?

Khổng Tử đáp rằng: ‘Tôn trọng năm mĩ đức, trừ bỏ bốn ác chính (chính sự ác hiểm), thì có thể đảm đương chính sự.’

………………

Tử Trương hỏi: ‘Như thế nào là bốn ác chính?’

Khổng Tử bảo rằng: ‘Đối với một việc nào đó, chưa dạy bảo dân mà đã ra tay sát hại họ thì đó gọi là tàn độc. Không sắp đặt răn bảo trước, chỉ cốt ở chỗ mong cho có thành tích thì đó gọi là hung bạo. Mệnh lệnh ban xuống chậm trễ mà đột ngột bảo tới kì hạn thì đó gọi là hại dân. Khen thưởng người tốt, cấp cho tài vật mà lại so đo bủn xỉn, thì đó gọi là kẻ nhỏ mọn ti tiện.