TÀI HOA QUỐC, SẮC KHUYNH THÀNH

 https://www.chuonghung.com/2022/09/dich-thuat-tai-hoa-quoc-sac-khuynh.html

TÀI HOA QUỐC, SẮC KHUYNH THÀNH (423)

         Hoa quốc 華國/ 华国: Làm cho đất nước tươi đẹp. “Tài hoa quốc” tức tài văn chương làm rạng danh đất nước, chỉ Tú Uyên.

          Khuynh thành 傾城 / 倾城: tức “khuynh thành khuynh quốc” 倾城倾国, hình dung phụ nữ cực kì xinh đẹp, chỉ Giáng Kiều.

          Bài Chiêm ngưỡng瞻卬  ở phần Đại nhã 大雅  trong Kinh Thi, châm biếm U Vương 幽王 vì say mê Bao Tự 褒姒 và tin dùng hoạn quan

mà khiến đất nước suy sụp. Bài thơ có câu:

Triết phu thành thành

Triết phụ khuynh thành

哲夫成城

哲婦傾城

(Đàn ông thông minh mưu trí thì dựng nên thành trì

Đàn bà thông minh mưu trí thì làm nghiêng đổ thành trì)

http://www.zwbk.org/MyLemmaShow.aspx?zh=zh-tw&lid=78800

          Thời Tây Hán, nhạc quan cung đình Lí Diên Niên 李延年 có bài thơ:

Bắc phương hữu giai nhân

Tuyệt thế nhi độc lập

Nhất cố khuynh nhân thành

Tái cố khuynh nhân quốc

Ninh bất tri khuynh thành dữ khuynh quốc

Giai nhân nan tái đắc

北方有佳人

绝世而独立

一顾倾人城

再顾倾人国

宁不知倾城与倾国

佳人难再得

(Phương bắc có một giai nhân

Dung mạo xinh đẹp tựa hồ trên đời không có người thứ hai

Lần đầu đưa mắt nhìn người giữ thành thì thành thất thủ

Đưa mắt nhìn quân vương lần nữa thì đất nước ngả nghiêng

Tuy biết là nghiêng thành nghiêng nước

Nhưng với giai nhân khó mà có cơ hội gặp lại được)

          Theo Hán thư – Ngoại thích truyện 汉书 - 外戚传, có một lần trong buổi yến tiệc ở cung đình, Lí Diên Niên李延年 khi dâng điệu múa đã hát bài thơ này. Hán Vũ Đế汉武帝nghe qua không ngăn được cảm thán: Trên đời làm gì có người nào đẹp như thế? Chị của Hán Vũ Đế là Bình Dương công chúa 平阳公主 tiến cử em gái của Lí Diên Niên. Hán Vũ Đế cho triệu kiến, quả nhiên nàng cực kì xinh đẹp. Từ đó, em gái của Lí Diên Niên trở thành Lí phu nhân李夫人sủng ái của Hán Vũ Đế.