Friday, November 22, 2024

Tam tài giả, Thiên Địa Nhân

 https://www.dkn.tv/van-hoa/tam-tu-kinh-chon-loc-bai-7-tam-tai-la-thien-dia-nhan.html

(1) Vợ Hứa Doãn được xếp thứ tư trong bốn người phụ nữ xấu nhất thời Trung Quốc cổ đại.

(2) Tứ Đức gồm: phụ đức, phụ công, phụ ngôn, phụ dung.

Nguyên văn chữ Hán

三才者,天地人

三光者,日月星

三綱者,君臣義

父子親,夫婦順

Âm Hán Việt

Tam tài giả, Thiên Địa Nhân

Tam quang giả, nhật nguyệt tinh

Tam cương giả, quân thần nghĩa

Phụ tử thân, phu phụ thuận.

Khổng Mạnh cương thường tu khắc cốt, Tây Âu khoa học yếu minh tâm


Cổng trường Petrus Ký Sài Gòn năm xưa, nay còn đâu.
孔 孟 綱常 須 刻 骨
西歐 科學 要銘 心
Dịch:
Khổng Mạnh cương thường tu khắc cốt. ( hữu )
Tây Âu khoa học yếu minh tâm.
( tả )
Chữ minh (銘) trong minh tâm được viết với bộ kim (kim金 bên trái, danh 名 bên phải) có nghĩa là khắc, khác với chữ minh (明) trong bình minh hay minh nguyệt, được viết với bộ nhật (nhật 日 bên trái, nguyệt 月 bên phải) có nghĩa là sáng. Minh tâm phải được hiểu là khắc vào tâm trí, không quên. Tiếng Hán Việt nói khắc cốt minh tâm cũng như tiếng Nôm nói ghi lòng tạc dạ.
Còn chữ tu (須) được viết với bộ hiệt (頁), có nghĩa là nên, khác với chữ tu (修) viết với bộ nhân, có nghĩa là sửa cho tốt (như trong chữ tu thân). Hiểu chữ tu trong câu một là nên mới đối lại được với chữ yếu (要) trong câu hai có nghĩa là muốn, cần. Vậy hai câu đối của Giáo sư Ưng Thiều nên được hiểu là:
Ðạo lý cương thường của Khổng Mạnh: nên khắc vào xương
Kiến thức khoa học của Tây Âu: cần ghi vào lòng.

Hai câu đối này nay không còn trước cổng ngôi trường đã thay tên, nhưng nó sẽ còn mãi trong tâm trí những thế hệ học trò ra đi từ mái trường thân yêu.

 







Monday, November 18, 2024

Cái tên của chúng ta có cho thấy số phận của mình không?

 https://www.bbc.com/vietnamese/vert-fut-38046426

Cái tên của chúng ta có cho thấy số phận của mình không?

Trong khi chúng ta lướt qua những trường hợp được coi như trùng hợp này, một số nghiên cứu mới đáng ngạc nhiên có thể cho thấy tên gọi theo một cách nào đó là có ảnh hưởng đến hành vi của chúng ta tại trường học, triển vọng nghề nghiệp và cả sự nổi tiếng.

Một giải thích ẩn sau sự ảnh hưởng này là do trong tiềm thức chúng ta thường bị dẫn dắt tới những từ và tên gọi đã nhắc nhở ta về chính mình. Yếu tố này gọi là "cái tôi ngầm" và có thể giải thích tại sao có rất nhiều nha sĩ có tên là Dennis.

Nhưng tên gọi của chúng ta cũng góp phần vào cách người xung quanh nhìn vào ta.

Vào năm 2013, một phóng viên người Anh chuyên viết chuyên mục cho một tờ báo, Katie Hopkins, thừa nhận rằng có liên hệ giữa tên gọi và những định kiến về hoàn cảnh kinh tế xã hội của một đứa trẻ.

Bà nói bà thích những đứa bé "có những cái tên cổ điển thời Victoria" hay những em có tên theo gốc Latin hay Hy Lạp làm bạn với con của bà hơn.

Tuy nhiều người phẫn nộ về nội dung bài viết, nhưng nhiều nghiên cứu cho thấy thói quen tâm lý này có thể phổ biến hơn so với việc ta dám thừa nhận.

Thursday, November 14, 2024

Ngài Triệu Châu nói: Phật vàng không độ được lò đúc, Phật gỗ không độ được lửa, Phật đất không độ được nước, Phật thật ngồi trong nhà.

Phật vàng không độ được lò đúc, Phật gỗ không độ được lửa, Phật đất không độ được nước, Phật thật ngồi trong nhà.


Sư sống rất kham khổ, giản dị. Tương truyền sư có một cái giường gãy một chân được ràng rịt lại. Có người muốn thay giường mới nhưng sư không cho phép. Hai vị vua nước Yên và Triệu cùng ra mắt sư, sư vẫn ngồi yên tiếp, không đứng dậy. Vua Yên hỏi:

"Nhân vương đáng tôn trọng hay Pháp vương đáng tôn trọng hơn?"

Sư đáp:

"Nếu ở trong Nhân vương thì Nhân vương trọng, nếu ở trong Pháp vương thì Pháp vương trọng."

Hai vị nghe xong vui vẻ kính phục.

Thư sơn hữu lộ cần vi kính, Học hải vô nhai khổ tác chu.

 Thư sơn hữu lộ cần vi kính,

Học hải vô nhai khổ tác chu.

Tạm dịch là “núi sách có đường, biết cần cù sẽ tìm ra đường ấy; biển học vô bờ, khổ luyện sẽ là con thuyền đưa về bến thành công”

Monday, November 11, 2024

PHONG LƯU 風流

 PHONG LƯU 風流

Ta vẫn hiểu lầm PHONG LƯU là chơi bời trăng hoa.
Thật ra PHONG LƯU nguyên có nghĩa khác.
PHONG 風 là gió, LƯU 流 là trôi, là thổi.
PHONG LƯU 風流 là chỉ sự lưu chuyển như dòng chảy của gió, nên rất thoải mái dễ chịu. Người cốt cách phong lưu là người gặp cảnh nào vui cảnh đó, như gió thổi vào đâu cũng lọt.
Cuộc sống Phong Lưu là cuộc sống dư dả giàu có. Con người Phong Lưu là con người Phóng khoáng Rộng rãi... chịu chơi! Nên PHONG LƯU hay bị hiểu lầm là ăn chơi trác táng, có cuộc sống buông thả.

Tam tài giả, Thiên Địa Nhân

 https://www.dkn.tv/van-hoa/tam-tu-kinh-chon-loc-bai-7-tam-tai-la-thien-dia-nhan.html (1) Vợ Hứa Doãn được xếp thứ tư trong bốn người phụ nữ...